خونریزی گوارشی زمانی است که خون از هر کدام از اندام های داخلی بدن بیمار از طریق دستگاه گوارش دفع می شود. این عارضه می تواند از هر بخشی از دستگاه گوارش که از دهان شروع شده و تا مقعد امتداد دارد اتفاق بیفتد.
خونریزی دستگاه گوارش فوقانی ناشی از مشکلات زیر است:
خونریزی روده کوچک ناشی از مشکلات زیر است:
خونریزی دستگاه گوارش از وجود مشکلات در قسمت های زیر ناشی می شود:
از آنجا که این عارضه ممکن است در قسمت های مختلفی از دستگاه گوارش ایجاد شده و دلایل مختلفی هم داشته باشد، می تواند در هر بیمار به یک شکل ظاهر شود. در نتیجه انواع گوناگونی دارد که شامل موارد زیر هستند:
خونریزی مقعدی یک تجربه رایج است. در بیشتر موارد، یک علت خوش خیم وجود دارد: معمولاً هموروئید (بواسیر) یا توده و زخم کوچکی که به راحتی قابل درمان هستند. اما در برخی موارد، خونریزی مقعدی میتواند نشانه مشکل جدی تری باشد که در قسمتی از دستگاه گوارش در حال رخ دادن است. در نتیجه در این مقاله این موارد را بررسی خواهیم کرد.
خونریزی مقعدی می تواند به هر خونی که از مقعد شما عبور می کند اشاره داشته باشد، اگرچه خونریزی مقعدی معمولاً به خونریزی از روده بزرگ یا راست روده اشاره می کند. رکتوم شما قسمت پایینی روده بزرگ شما را تشکیل می دهد.
Rectal bleeding may show up as blood in your stool, on the toilet paper or in the toilet bowl. Blood that results from rectal bleeding is usually bright red in color, but occasionally can be dark maroon.
خونریزی مقعدی ممکن است به صورت خون در مدفوع، روی دستمال توالت یا در کاسه توالت ظاهر شود. خونی که در نتیجه خونریزی مقعدی ایجاد میشود معمولاً قرمز روشن است، اما گاهی اوقات میتواند به رنگ قهوهای تیره باشد.
mayoclinic.org/symptoms/rectal-bleeding/basics/definition/sym-20050740
شایع ترین علل خونریزی مقعدی، اختلالات بسیار خوش خیم در کانال رکتوم مانند هموروئید (بواسیر) یا شقاق (پارگی) است.
گاهی اوقات شقاق با هموروئید اشتباه گرفته می شود. آنها یک پارگی یا زخم در پوست هستند که مقعد را میپوشاند و میتوانند هنگام دفع مدفوع سفت ایجاد شوند. شقاق ها اغلب خود به خود از بین می روند و تا زمانی که خیلی دردناک یا دردسرساز نباشند، نباید زیاد نگران آنها باشید.
خونریزی کمتر می تواند نشانه ای از بیماری التهابی روده (IBD)، دیورتیکولیت، آبسه مقعدی یا فیستول یا پولیپ باشد. لازم به ذکر است که درمان طب سنتی برای این عارضه کافی نبوده و حتما باید تحت نظر متخصص درمان شود.
خونریزی مقعدی معمولاً به خروج خون از مقعد، رکتوم یا کولون اطلاق می شود که همگی قسمت های انتهایی دستگاه گوارش هستند. در برخی موارد، خون قرمز روشن در مدفوع ممکن است نشان دهنده خونریزی از قسمت پایین روده بزرگ یا راست روده باشد. اما خون قرمز تیره تر نشان دهنده خونریزی در روده کوچک یا قسمت فوقانی روده بزرگ است. خون بسیار تیره یا سیاه مایل به قرمز اغلب به معنای خونریزی در معده یا سایر اندام های دستگاه گوارش است.
دلایل زیادی برای وجود خون در مدفوع وجود دارد. بسیاری از شرایط و بیماریها میتوانند باعث خونریزی مقعدی شوند. برخی از شایع ترین علل عبارتند از:
هموروئید یا بواسیر شایعترین بیماری مقعدی است. این عارضه رگ های خونی مقعدی و ملتهب است و حدوداً از هر 20 نفر 1 نفر به آن مبتلا می شود. این بیماری می تواند در خارج یا داخل مقعد ایجاد شود. رگ های خونی آسیب دیده میتوانند در حین اجابت مزاج یا هنگام پاک کردن مقعد خونریزی کنند.
بواسیر می تواند هر فردی را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، اما برخی افراد بیشتر از سایرین در معرض خطر این بیماری هستند. چند عامل خطر عبارتند از:
هموروئیدها معمولاً با کرمها و شیافهای بدون نسخه (OTC) که حاوی هیدروکورتیزون هستند، درمان نمیشوند، اما حمام آب گرم مکرر، خوردن یک رژیم غذایی با فیبر بالا و استفاده از نرم کننده های مدفوع می توانند به کاهش ناراحتی ناشی از بواسیر کمک کند. معمولاً پزشک جراحی سنتی یا لیزر را برای برداشتن هموروئید توصیه میکند.
بیماری فیستول زمانی رخ می دهد که یک دهانه یا تونل باریک غیر طبیعی بین دو اندام مجاور ایجاد شود. فیستول هایی که بین مقعد و راست روده یا مقعد و پوست ظاهر می شوند، می توانند باعث ترشح مایع سفید رنگ و خونریزی شوند.
پزشکان گاهی اوقات مصرف آنتی بیوتیک را برای فیستول توصیه می کنند، اما در هرصورت انجام جراحی به روش سنتی یا لیزر درمانی الزامی است.
شقاق مقعدی یا همان فیشر زمانی رخ میدهد که بافتهای پوشاننده مقعد، کولون یا رکتوم پاره میشوند و منجر به درد و خونریزی مقعدی خواهد شد. در برخی موارد، دفع مدفوع سفت می تواند باعث پارگی شود. شقاق اغلب باعث ایجاد خون قرمز روشن هنگام دفع مدفوع می شود.
حمام آب گرم، رژیم غذایی پر فیبر و نرم کننده های مدفوع همگی می توانند به کاهش علائم شقاق کمک کنند. در موارد شدید، شقاق ممکن است نیاز به کرم های تجویزی یا جراحی داشته باشد.
دیورتیکولیت زمانی اتفاق میافتد که برجستگی های کوچکی به نام دیورتیکول روی دیوارههای روده بزرگ در اطراف نواحی ضعف تر لایههای عضلانی روده ایجاد میشود.
این برجستگی ها بسیار رایج هستند. گاهی اوقات دیورتیکول می تواند شروع به خونریزی کند، اما معمولاً خود به خود متوقف می شود. دیورتیکولیت معمولاً علائمی ایجاد نمی کنند یا نیاز به درمان ندارند، مگر اینکه عفونی شوند.
دیورتیکول های عفونی و ملتهب اغلب باعث درد می شوند و می توانند منجر به خونریزی مقعدی شوند. خونریزی ناشی از دیورتیکولیت معمولاً اندک است اما ممکن است در برخی مواقع می تواند منجر به خونریزی شدید شود. به همین دلیل، فرد باید بلافاصله به دنبال مشورت با پزشک باشد. اگر خونریزی بدون درد از رکتوم باشد، فرد می تواند تشخیص دهد که ممکن است خونریزی دیورتیکولار را تجربه کند. پزشکان ممکن است دیورتیکولیت را با آنتی بیوتیک و در موارد شدید جراحی درمان کنند.
پروکتیت در نتیجه ی التهاب بافت های راست روده ایجاد میشوند و اغلب منجر به درد و خونریزی میشوند. کولیت زمانی رخ می دهد که بافت های پوشاننده روده بزرگ ملتهب شوند. نوعی کولیت به نام کولیت اولسراتیو، نیز می تواند باعث ایجاد زخم هایی شود، که اغلب خونریزی می کنند. درمان پروکتیت و کولیت بسته به علل آن، شامل مصرف دارو یا جراحی میشود.
علل شایع پروکتیت و کولیت عبارتند از:
بافتهای ضعیف رکتوم باعث میشوند، بخشی از راست روده از جای اصلی خود حرکت کرده و یا به سمت جلو حرکت کند و یا حتی از مقعد به سمت بیرون رانده شود. این شرایط معمولاً منجر به درد و خونریزی مداوم میشود.
افتادگی رکتوم در هر سنی ممکن است رخ دهد. با این حال، زنان بالای 50 سال در مقایسه با مردان 6 برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به پرولاپس هستند. درمان معمولاً شامل روشهای جراحی است.
پولیپ ها، توده ای غیر سرطانی و غیر طبیعی هستند. هنگامی که پولیپ ها روی پوشش رکتوم یا روده بزرگ رشد می کنند، می توانند باعث تحریک، التهاب و خونریزی جزئی شوند. در بسیاری از موارد، پزشک معمولاً پولیپ ها را در طول غربالگری کولونوسکوپی معمول بر می دارد.
سرطانی که روده بزرگ یا راست روده را تحت تاثیر قرار می دهد می تواند باعث تحریک، التهاب و خونریزی شود. در این موارد خونریزی ممکن است قرمز روشن یا تیره به نظر برسد. سرطان روده بزرگ یکی از شایع ترین انواع سرطان است که به کندی پیشرفت می کند، بنابراین اگر زود تشخیص داده شود، اغلب قابل درمان است.
سرطان رکتوم، اگرچه بسیار نادرتر از سرطان روده بزرگ است، اما در صورت تشخیص و درمان به موقع، معمولاً قابل درمان است. برخی از موارد سرطان کولون و رکتوم از پولیپ های اولیه خوش خیم ایجاد می شوند.
درمان سرطان دستگاه گوارش بر اساس مرحله سرطان متفاوت است، اما می تواند شامل جراحی یا ترکیبی از شیمی درمانی، پرتودرمانی و جراحی باشد.
خونریزی شدید، مزمن یا دردناک مقعدی ممکن است نشانه یک بیماری زمینه ای جدی تری باشد که پزشک باید آن را ارزیابی کند.
افراد معمولاً با دیدن رگه ها یا قطرات خون در مدفوع، کاسه توالت یا هنگام پاک کردن متوجه خونریزی مقعدی می شوند. برخی از افراد ممکن است خون را در لباس زیر خود پیدا کنند یا آب توالت ممکن است پس از رفتن به دستشویی قرمز مایل به صورتی به نظر برسد.
برخی از موارد خونریزی مقعدی نیز باعث بوی بسیار بد، مدفوع تیره رنگ و قیری رنگ مخلوط با خون قرمز تیره تا سیاه می شود.