آیا تا به حال در مقعدتان احساس سوزش و درد داشته‌اید؟ یکی از دلایل شایع احساس سوزش در مقعد خصوصا هنگام دفع و بعد از آن، زخم مقعدی و شقاق است. مقعد ناحیه بسیار حساسی است و با ایجاد فشار بیش از حد دچار زخم و پارگی میشود. زخم مقعدی اگر به موقع درمان نشود، تبدیل به شقاق مزمن شده و برای درمان آن باید سراغ روشهای جراحی و لیزر بروید.
چرا دچار زخم مقعد می‌شویم؟
هر عاملی که در مقعد کشش و فشار بیش از اندازه ایجاد کند می‌تواند منجر به ایجاد زخم مقعد شود و عوامل ایجاد آن با شقاق مشترک است که در ادامه به آنها پرداخته‌ایم:
یبوست: مدفوع سفت و خشکی که دفع آن به کانال مقعد فشار وارد می‌کند، آن را برای انطباق با حرکات آسیب دیده روده کشیده و پوست را پاره می‌کند. تلاش برای جلوگیری یا نگه داشتن حرکات روده برای جلوگیری از تشدید زخم مقعدی موجود، تنها بهبودی را طولانی می‌کند.
اسهال: مدفوع به سرعت از طریق کانال مقعدی در معرض خطر پارگی پوست است و مدفوع شل و آبریزش ممکن است باعث تحریک بیشتر زخم مقعد شود.
زایمان: 40 درصد از زنان باردار شقاق پس از زایمان را تجربه خواهند کرد. یبوست در دوران بارداری، افزایش وزن، زایمان و زایمان همگی فشار زیادی را به ناحیه تحتانی روده وارد می کنند. عوامل داخلی مانند افزایش پروژسترون می توانند بدن را مستعد تورم کنند.
افزایش سن: از آنجایی که جریان خون با ۴ سالگی کاهش می‌یابد، بر نواحی حساسی که برای سالم ماندن به گردش خون ثابت وابسته هستند، از جمله پوشش مقعدی شما تأثیر می‌گذارد. کاهش استحکام بافت همبند و وریدهای منطقه نیز خطر پارگی را افزایش می دهد.
بیماری التهابی روده (IBD): نام دو بیماری (بیماری کرون و کولیت اولسراتیو) است که باعث التهاب مزمن دستگاه گوارش می شود. این التهاب می تواند به قسمت تحتانی روده گسترش یابد و پوشش مقعدی را مستعد پارگی کند.
عفونت‌های مقاربتی (STI): برخی از بیماری‌های مقاربتی می‌توانند منجر به زخم مقعد به عنوان یک نتیجه غیرمستقیم علائم مرتبط (التهاب و تحریک مخاط رکتوم) شوند.
شقاق‌های قبلی: همانطور که شقاق‌های مزمن از یک زخم و شقاق حاد ایجاد میشوند، شقاق‌های قبلی نیز مخاط مقعد را ضعیف تر و مستعد پارگی می کنند.
تنگی مقعد: یکی دیگر از عوامل ایجاد فشار در مقعد، تنگی مقعد است که گاهی فقط با جراحی قابل درمان است.
رابطه مقعدی: یکی از دلایل زخم شدن مقعد، استفاده از آن به عنوان عضو جنسی و برقراری رابطه مقعدی است.
راه‌های درمان زخم مقعد
اولین قدم برای درمان زخم مقعد، مشخص شدن عامل بوجود آورنده آن است. بعد از معاینه توسط پزشک و تشخیص علت دقیق این عارضه، بهترین روش درمان زخم مقعد پیشنهاد خواهد شد.
استفاده از دارو و پماد بدون نسخه
قبل از استفاده از هرگونه دارو، باید با پزشک مشورت کنید. به علاوه با توجه به علت ایجاد زخم ممکن است این عارضه به هیچ عنوان با استفاده از دارو درمان نشود.پمادها و کرم‌های موضعی حاوی موادی هستند که جریان خون را افزایش داده و علائم را به حداقل می‌رسانند. مسدود کننده های کانال کلسیم مانند دیلتیازم و نیفدیپین و عامل دارویی گلیسریل تری نیترات (گروهی از داروها که به عنوان گشادکننده عروق موضعی شناخته میشوند) همگی به کاهش فشار و استراحت عضلات مقعد کمک میکنند.
در ادامه برخی از داروهای موضعی و پمادها که برای زخم مقعدی استفاده میشوند را معرفی می‌کنیم، اما عواقب مصرف این داروها بدون تجویز پزشک به عهده شما خواهد بود.
- پماد تتراسایکلین
- پماد زینک اکساید
- پماد آنتی فیشر
- پماد نیتروگلیسیرین
- پماد لیدوکائین
درمان زخم مقعدی در خانه
شناسایی زخم مقعد اولین قدم برای شروع درمان شقاق مقعدی است. ثابت شده است که مداخلات اولیه به سرعت بخشیدن به بهبودی کمک می کند و روشهای خانگی به طور موثری زمان بهبودی زخم مقعدی را افزایش می‌دهد.
البته عدم بهبود زخم مقعدی با این روش‌ها همچنین ممکن است نشان دهنده این باشد که زمان آن رسیده است که به دنبال مداخله پزشکی باشید.
حمام سیتز گرم
برای این کار می‌توانید یک لگن پلاستیکی برای اتصال به توالت خود بخرید یا به سادگی وان حمام خود را چند اینچ پر کنید.آب گرم حمام سیتز، مخلوط با نمک اپسوم، عضله را شل می‌کند و خون را به قسمت پایین روده باز می‌گرداند. همچنین درد و خارش همراه با این عارضه و خطر باز شدن مجدد پارگی را کاهش می‌دهد.
تغییر عادات غذایی
با توجه به اینکه یبوست یکی از عوامل اصلی زخم مقعدی است، ایجاد تغییراتی در عادات غذایی می‌تواند روند دفع مدفوع و حرکات روده را بهبود بخشد. این موارد به شرح زیر است:
- در مرحله اول مصرف کافی فیبر و مایعات توصیه میشود
- مصرف ملین و نرم کننده‌ها با تجویز پزشک یکی دیگر از راه‌های درمان یبوست و در نتیجه بهبود زخم مقعد است