بواسیر یا هموروئید از بیماری هایی است که بیان آن همیشه با ترس و خجالت همراه است . بر اساس یک گزارش کلی ، حدس زده می شود که بیش از نیمی از افراد در طول مدت زندگی خود لااقل 1 مورد از این بیماری را تجربه کرده اند . بسیاری از افراد بر این باورند که این بیماری فقط برای افراد سالخورده و مسن اتفاق میفتد ولی برخلاف تصور این عده ، بیماری بواسیر یا هموروئید هیچ گروه سنی خاصی نمی شناسد و تمامی افراد در هر سنی ممکن است با آن مواجه شوند .
بواسیر یا هموروئید چیست ؟
بواسیر یا هموروئید از گروه بیماری های مقعدی یا نشیمنگاه است . این بیماری در اطراف ناحیه ی مقعد رخ می دهد . در این بیماری ، عروق خونی اطراف ناحیه ی مقعد در اثر کشش و فشار بیش از اندازه دچار کشیدگی و پارگی می شوند .
این کشش و فشار شدید می تواند ناشی از زور زدن زیاد هنگام دفع مدفوع سفت و سخت در زمان یبوست باشد .
همچنین در زنان هم به هنگام بارداری یا زایمان سخت ممکن است به رگ های نواحی تحتانی از جمله مقعد فشار زیادی وارد گردد به همین دلیل میزان شیوع بواسیر در زنان نسبت به مردان بسیار بیشتر است .
مویرگ ها و رگ های ناحیه ی مقعد به شدت پر خون هستند . این رگ ها هنگامی که تحت فشار و کشش قرار می گیرند خون داخل آنها محتبس می شود . افزایش فشار خون داخل این رگ ها باعث گشاد شدن ، پیچ در پیچ شدن و التهاب آنها می شود که باعث به وجود آمدن بیماری بواسیر می گردد .
فشار ناشی از دفع مدفوع سخت و سفت در زمان یبوست و یا هرگونه عامل ایجاد کننده ی فشار مانند بارداری ، عامل اصلی التهاب و تورم رگهاست .
انواع بواسیر
بسته به محلی که رگهای مقعد دچار کشیدگی و آسیب شده اند ، بیماری بواسیر به دو نوع بواسیر داخلی و بواسیر خارجی تقسیم می شود .
بواسیر داخلی
در بواسیر داخلی رگ های ناحیه ی داخلی مقعد دچار آسیب و کشیدگی می شوند . این نوع بواسیر غالبا با خونریزی ولی بدون درد همراه است . میزان گیرنده های عصبی درد در ناحیه ی داخلی مقعد بسیار کمتر است .
بواسیر خارجی
در بواسیر خارجی رگ های ناحیه ی خارجی مقعد درگیر می شوند و التهاب و تورم این رگ ها به شکل توده ها و زائده های گوشتی شکل در اطراف سوراخ مقعد پدید می آیند . این ها همان برآمدگی هایی هستند که در مقعد افراد مبتلا به بواسیر مشاهده می شود . در این نوع بواسیر بیمار با درد بسیار شدید تری به خصوص در هنگام دفع مدفوع مواجه است .
بواسیر در زنان
زنان به سبب برخی دلایل که در ادامه ذکر می کنیم بیشتر در معرض ابتلا به بواسیر قرار دارند. نه اینکه این بیماری مختص زنان باشد ولی مطالعات نشان می دهد که زنان در برابر این بیماری آسیب پذیرترند.
یکی از مواردی که باعث ایجاد و تشدید بیماری بواسیر می گردد دوران بارداری و زایمان است که جزء سخت ترین دوران های زندگی هر زنی به شمار می رود و با عوارض و مشکلات گوناگونی همراه است. در این دوران به دلیل چاقی و اضافه وزن فشارهای زیادی به نواحی تحتانی بدن و مقعد وارد می شود و اختلالات هورمونی سبب می شوند که مادر باردار بیشتر دچار یبوست شود. به همین دلیل بیشتر زنان باردار در دوران بارداری خود با بواسیر روبرو می شوند.
به طور کلی زنان به دلیل برخی تغییرات هورمونی در برابر ابتلا به یبوست آسیب پذیرترند و از همین رو احتمال بروز یبوست در آنان بسیار بیشتر است.
علائم و نشانه های بواسیر
بیماری بواسیر یا هموروئید علائم و نشانه های فراوانی دارد و از گروه بیماری های پر نشانه شناخته می شود . علائم و نشانه های بواسیر به راحتی قابل تشخیص است و حتی خود فرد هم می تواند آنها را تشخیص دهد . ولی به علت تشابه برخی از این علائم و نشانه ها با سایر بیماری های مقعدی و بیماری های خطرناک گوارشی مانند سرطان روده بهتر است که بررسی و تشخیص این علائم توسط پزشک متخصص صورت بگیرد .
خونریزی از مقعد به هنگام دفع مدفوع
خونریزی از مقعد اولین زنگ خطر برای این بیماری است . اگر هنگام دفع مدفوع با خونریزی روبرو شدید بدانید که مشکلی به وجود آمده و باید به پزشک مراجعه کنید .
این خونریزی ابتدا ممکن است به صورت کم و بسیار خفیف باشد و به صورت قطره ای همراه مدفوع خارج شود ولی رفته رفته بر شدت آن اضافه می شود و بیمار را در خطر ابتلا به کم خونی قرار می دهد .
احساس درد ناحیه ی مقعد
بسیاری از بیماران مبتلا به هموروئید با احساس درد در ناحیه ی مقعد به خصوص در زمان دفع مدفوع مواجه می شوند . این درد ممکن است در ابتدا بسیار خفیف و جزئی باشد ولی به مرور زمان و با پیشرفت بیماری ، می تواند شدید تر شود و تحمل آن دشوار گردد . بسیاری از بیماران برای فرار از این ترس معمولا اجابت مزاج خود را به تعویق می اندازند که عوارض بسیار خطرناکی در بر دارد . تعداد و تمرکز گیرنده های درد در ناحیه ی خارجی مقعد بسیار بالاست .
وجود توده ها و زائده های گوشتی در اطراف مقعد
به علت تورم و افزایش فشار خون داخلی رگ های آسیب دیده در اطراق مقعد ، زائده ها و توده هایی گوشتی در اطراف ناحیه ی مقعد بیماران مبتلا به بواسیر دیده می شود . این منظره ی نامناسب برای بسیاری از بیماران با ترس و خجالت همراه است . ناگفته نماند افرادی که تجربه ی رابطه های جنسی مقعدی متعددی را تجربه کرده اند هم به این حالت دچار می شوند . به همین دلیل این بیماران با ترس و خجالت فراوان به پزشک مراجعه می کنند .
احساس سوزش و خارش در ناحیه ی مقعد
به علت وجود التهاب و تورم در رگ های ناحیه ی مقعد ممکن است ترشحات چرکی و عفونی به وجود بیاید که می تواند باعث تحریک پوست گردد . به دنبال این امر فرد بیمار احساس سوزش و خارش در ناحیه ی مقعد خود می کند . البته این علامت در موارد بسیار خاصی از این بیماری مشاهده می شود و در تمامی انواع بواسیر وجود ندارد .
خروج مواد لزج و چسبنده از مقعد به دنبال دفع مدفوع
افراد مبتلا به بواسیر در هنگام دفع مدفوع ممکن است با ترشحات لزج و چسبنده ای مواجه شوند . این ترشحات با قوامی شبیه به سفیده ی تخم مرغ در اثر کم تحرکی روده ها و یبوست به وجود می آیند . هنگام شستن مقعد این ترشحات به سختی از روی پوست پاک می شوند .
احساس دفع ناقص مدفوع
بیماران مبتلا به هموروئید ممکن است در اثر پیشرفت بیماری شان با مشکلات مربوط به رکتوم مواجه شوند . در ناحیه ی رکتوم عضلاتی وجود دارد که ذخیره و دفع مدفوع را کنترل می کنند . در صورت آسیب به این عضلات مدفوع نمی تواند به صورت کامل تخلیه شود و فرد احساس می کند که باز هم به دفع مدفوع نیاز دارد .
دلایل ایجاد بواسیر
بواسیر یا هموروئید از بیماری هایی است که ابتلا به آن ارتباط بسیار نزدیکی با نوع تغذیه و سبک زندگی افراد دارد . البته موارد ناشناخته ی دیگری هم وجود دارند که باعث ایجاد این بیماری می شود ولی در یک مطالعه ی کلی مشخص شد که موارد زیر از اصلی ترین دلایل ابتلای به بیماری بواسیر یا هموروئید است .
- یبوست
- اسهال مزمن
- رابطه ی جنسی مقعدی
- بارداری و زایمان سخت
- چاقی و اضافه وزن
- عدم تحرک
- زور زدن و نشستن طولانی مدت در توالت
- تمرینات ورزشی سنگین و غیرمتعارف
- جابجایی اشیای سنگین
- کرون روده
- سرطان روده
روش های پیشگیری از بواسیر
بیماری بواسیر یا هموروئید از آن دسته بیماری هایی است که قابل کنترل و پیشگیری است و با رعایت چند نکته ی ساده می توان از بروز آن جلوگیری کرد . از آنجایی که ابتلا به بواسیر در ارتباط مستقیم با نوع تغذیه و سبک زندگی افراد قرار دارد بنابراین با تغییر رویکرد در این دو زمینه میتوان تا حد زیادی از بروز آن پیشگیری کرد . در ادامه ی مطلب به مواردی که در پیشگیری از بروز بواسیر تأثیر گذارند اشاره خواهیم کرد .
- نوشیدن آب کافی در طول روز ( 8 الی 9 لیوان )
- مصرف فراوان میوه ها و سبزیجات
- رژیم غذایی سرشار از منابع غنی فیبر
- پرهیز از مصرف نوشیدنی های الکلی
- دوری از مصرف مواد مخدر
- انجام ورزش و تحرک کافی
- پرهیز از زور زدن و نشستن طولانی مدت در توالت
- تناسب وزن
- پرهیز از نشستن و ایستادن و طولانی مدت
- عدم انجام ورزش ها و حرکات سنگین
- پرهیز از حمل و جابجایی اشیای سنگین
- پرهیز از ارتباط جنسی مقعدی
- درمان سریع یبوست و اسهال
در پایان اشاره به مطلبی را ضروری دانستیم و آن سوالیست که برای بسیاری از مبتلایان به بواسیر ایجاد می شود و آن این مطلب است که بین بیماری بواسیر و ابتلا به سرطان رابطه ای وجود دارد؟ به عبارت دیگر
آیا بیماری بواسیر باعث سرطان می شود؟
پاسخ منفی است. خیر بواسیر با سرطان هیچ ارتباطی ندارد اما باید به چند نکته توجه کنید. برخی سرطان های مانند سرطان روده ی بزرگ و سرطان رکتوم علائم و نشانه های مشابهی با بواسیر دارند که اصلی ترین آن خونریزی از مقعد است. به همین دلیل هرگاه با خونریزی مقعدی مواجه شدید برای بررسی دقیق تر به پزشک مراجعه کنید. همچنین برخی توده های سرطانی مقعد می توانند باعث ایجاد خونریزی های مقعدی شوند که در غالب موارد با خونریزی ناشی از بواسیر اشتباه گرفته می شود.
